Истo онаков “хепенинг“, каков што го организиравме на почетокот од градбата на куќата пред Споменикот, куќата што е наменета да го рашири патот во започнатиот процес на рушење на Споменикот... (види: Борба со Наивноста и Полните празнини)
Но тие само бледо ме погледнаа и ...
Продолжија со остварување на своите одамна веќе зацртани животни планови, а тие планови, во овие летни денови, за секој од нив вклучуваат напуштање на овој град, на својот дом и заминување некаде - кој колку може подалеку - во земјите кои нудат материјализација на сонот што сите ние, денешни смртници, си го нарекуваме - летување.
Така јас и уште неколку - малкумина - преостанати комшии сме “последните Мохиканци“ што останаа да протестираат на блокадата кај Споменикот, блокада која стана толку лесно минлива низ бројните дупки, што на вредните градители им овозможи да ни ја пружат оваа глетка:
Не само што нема организатори на мирен протест кои со музичка приредба и пригодни говори ќе ја одбележат 50-годишнината од катастрофалниот земјотрес, што градот Скопје за неколку минути го претвори во рушевини, туку сигурно немаше да има ниту публика - затоа што овој Вирус-На-Летување и неговиот симптом: бегство од Скопје, секоја година кај скопјаниве, во овој период, постигнува заразност од алармантно големи размери...
Речиси секој втор е заболен - особено тешко им е, на оние пациенти кои сметаат дека немаат услови (читај: пари) да заминат некаде од каде што започнал животот на оваа планета (брег на некој океан, на море, или барем на езеро) или пак почнал животот на некоја од древните цивилизации (Грчката, Римската, Индиската итн. итн.)
Јас не верувам, да ви кажам искрено, дека имам некој специјален имунитет кон вирусот што ја шири оваа зараза. Повеќе, би рекол дека и јас сум зафатен, но кај мене заразава се манифестира асимптоматски.
И јас ја добивам истата јанза за напуштање на градов, но кај мене тоа напуштање е поинакво, и денес, решив навистина да станам она што реков дека сум, на минатиот протестен митинг кај мексиканскиот Споменик - храбро решив да станам жив споменик!
 |
| Photo by Iva Skenderova. |
Ќе се обидам да бидам портпарол на стилизираната мексиканска пирамида - единствената, се уште постоечка, амбасада на древните мексикански култури во нашава држава.
 |
| Photo by Iva Skenderova. |
Крушиве треба да се јадат полека, со многу долго џвакање, не само заради тоа залците да не ви застанат в грло, туку и за максимално да се извлече моќта на нивниот сок, и за нивното дејство да биде целосно, треба да се јадат заедно со семките.
И така, додека зобев од овие Побожјански круши, полека почувствував како, со нивниот опорен вкус низ моите вени се разлева некоја, од порано невидена топлина - навистина ми се стори како да станав глас на Мексиканскиот споменик...
 |
| Photo by Iva Skenderova. |
И така и бидна...
Еве што сум напишал во транс потпомогнат од сокот, месото и семките на зелените круши од Побожје:
 |
| Photo by Iva Skenderova. |
Јас, народе скопски, во вашиот град дојдов како гласник на предците на народите што живеат на делот од оваа планета што го нарекувате Мексико.
Целта на моето доаѓање беше да ви пружам рака во време кога вие сте искусиле само мал дел од трагедијата и маката што требаше да ги снајде и навистина ги снајде моите луѓе (1985), за потоа и вие ним да им возвратите, но и за да ве потсетувам дека иста таква мака и вас во иднината ве очекува.
Еве ја мојата приказна:
 |
| Photo by Iva Skenderova. |
Се започна во 1963, поточно на 29-ти март кога за прв пат на аеродромот во Белград стапна ногата на еден мексикански претседател на тлото на тогашната Титова Југославија, во чии рамки спаѓаше тогаш и вашава држава (Македонија) па и овој град (Скопје).
Овој наш мексикански претседател беше задоен со идејата за вистинска независност на Мексико, и дојде кај вашиот тогашен владетел Тито, да побара истомисленик и да се обиде да направи мост меѓу повеќето народи на двете земји.
 |
| Извор: Corbis Images. Југословенскиот претседател Јосип Броз Тито (лево) му го чита официјалното писмо за добредојде на мексиканскиот претседател Адолфо Лопес Матеос (десно). 29 март 1963 год. |
Надалеку беше познато и признато делото на вашиот владетел Тито и уште од дома претседателот Адолфо Лопез Матеос (Adolfo Lopes Mateos), со себе го понесе најголемиот орден што неговата држава можеше да му го додели на еден странец: Орденот на Астечки орел.
Вашиот владетел Тито му приреди на претседателот Адолфо Лопез Матеос навистина достоинствен и велелепен пречек. Секоја чест.
Но, не треба да го обвинувате Матеос што од вашите побара да го види најголемиот музеј каде е изложена приказната за вашата култура! Тоа го побара затоа што тој како и неговиот пријател-архитект и урбанист Педро Рамирез Васкез (Pedro Ramírez Vázquez), во тоа време веруваа дека најголемите достигнувања на архитектите и државниците од тоа време треба да се токму музеите.
Малку беше разочаран нашиот прв претседател-пратеник од скромниот музеј на современата уметност што му го прикажавте - но, затоа пак, и-тоа-како беше импресиониран од топлиот дочек, и огромниот број луѓе што го пречекаа од двете страни на улиците додека со вашиот претседател Тито тој се движеше низ улиците на Белград.
Такво нешто во некоја туѓа земја, уште и на друг континент, нему никогаш порано не му се беше случило!
Неколку месеци потоа вам ви се случи катастрофата со земјотресот.
Нашиот амбасадор Делфин Санчез Хуарез (Delfin Sanchez Juarez Lazo) не информираше за таа ваша несреќа.
Амбасадорот дојде на лице место и се увери лично во маките што вас ве снајдоа. Тоа искуство за него (потоа тој стана еден од нашите најграндиозни поети) беше толку впечатливо што напиша и подоцна објави (во 1968) свое историско дело: “Повици од пепелта: Скопскиот живот, смрт, и воскрсението на еден град“.
Како и да е, јас немаше никогаш да бидам тука да не беше возвратната 13-дневна посета на Мексико, на тогашниот ваш владетел Јосип Броз Тито, во октомври, истата таа 1963 година.
И Тито го посетил Скопје после земјотресот и на нашиот претседател Матеос му ја потврди информацијата за страшната судбина на вашиов град, но и за неговата решеност Скопје од темел да се обнови.
Скопје може и треба да стане град на светската солидарност, му кажа Тито на домаќинот Матеос!
 |
| Тито беше пречекан од повеќе од 150 000 мексиканци и беше затрупан од конфети на дочекот при својата возвратна посета на Мексико во почетокот на октомври, таа 1963 година. |
Тогаш нашиот претседател Адолфо Лопез Матеос му откри на Тито дека тој има свој пријател, врвен архитект и експерт за анти-земјотресен урбанизам и архитектура - и дека, во знак на пријателство и солидарност меѓу двете држави, покрај ангажманот на неговата сопруга околу друг вид на помош, нему ќе му наложи да дизајнира, направи и потоа испрати 20 монтажни анти-земјотресни бараки - за да се помогне во решавањето на огромниот итен проблем со сместувањето на преживеаните скопјани.
Тоа нема да биде голема работа за него, му рече Матеос на Тито. Тој сега, со огромен ентузијазам го реализира грандиозниот План за националните музеи, меѓу кои е и Музејот на антропологијата, музеј што и денес, речиси 50-тина години од неговото отворање е посетуван од илијадници луѓе секојдневно.
Само ќе треба да ги преработи своите веќе постоечки проекти за монтажни училишта, во проекти за монтажни бараки.
Да. Јас сум дело на еден од најголемите мексикански и светски архитекти-урбанисти: Педро Рамирез Васкез.
Може тоа лесно да се согледа и од било кој лаик - од стилот со кој сум направен.
Мојот креатор не само што ги создаде најпознатите музеи, стадиони и цркви во Мексико, туку создаваше и вистински разнонаменски простори за собирање на луѓето, токму како што беше создаден и овој ваш скопски просторен меморијален парк на чиј врв сум јас: стилизирана пирамида со спомен плоча и негов текст (преведен на тогашниот официјален српски јазик)!
Овој простор требаше да биде и ваш заеднички двор! На сите вас, 20-тина семејства што бевте сместени да живеете во монтажните мексикански бараки.
 |
| Мексиканските бараки беа со комплетна внатрешна опрема - санитарии, кујни, светилки, печки, итн. итн, |
 |
| Оригиналните железни лизгалици, клацкалици, рингишпили и други детски реквизити бргу беа уништени од нападите на орди од деца од целото Скопје. |
 |
| Јас и помалиот брат, пред дел од споменикот а на просторот околу него - пред да бидат изградени зградите на Партизанска. |
Мене воопшто не ми е чудно што мојот идеен творец, Васкез, почина оваа пролет, само неколку дена пред Вашиот општински владетел да го потпише одобрението за почеток на моето уништување, а всушност уништување на неговото дело за помен на солидарноста во невоља и за помен на пријателството меѓу народите на нашите две држави!
Чудно ли ви е тоа на вас?!
Скопје заборави!
Скопје заборави!
Скопје заборави!
Или повторував јас, или пак овие зборови само мене ми одекнуваа во главата, зашеметена од изедените зелени побожјански круши!
Потоа го здогледав ова подолу и почнав неконтролирано и застрашувачки да се кикотам...
“Комерцијален текст: Скопје, градот во кој што сме ги научиле првите зборови, сме ги направиле првите чекори и сме ги бакнале првите симпатии. Градот што го спојуваме со многу среќни сеќавањa, пред 50 години доживеа катастрофален земјотрес, но продолжи да живее.“
А фактички продолжи да заборава!
Затоа што делата и зборовите треба да се едно!
Како што делата на нашата солидарност со вашата несреќа, се едно со зборовите на мојава спомен-плоча (на самиот крај од овој пост: Земјотресот во Скопје и грдото лице на нашата корупција во урбанизмот).
А вашите зборови и вашите дела, драги мои денешни Скопјани, се раскарани и говорат сосема спротивно!
Отворете очи, погледнете и уверете се сами!...
Тоа беа последните зборови што јас сум ги запишал. А кога, барем малку растрезнат, излегов надвор во дворот, да земам малку здив, ме дочека овој срамен доказ...
П.С. На градската Програма за одбележување на 50 години од овој скопски катастрофален ден го нема Мексиканскиот споменик на солидарноста (иако организаторите се информирани за него)....
ИЛИ
 |
| Кликнете на фотката за да прочитате! |
Не само затоа што Тито одамна е мртов, туку и поради нашата неблагодарност, јас мислам дека помошта што од Мексико после следниот земјотрес ќе ја добијат преживеаните скопјани - ќе може да биде сумирана во една и најобична: 0 (нула).
Нема коментара :
Постави коментар